Loberg 33, 3920 Lommel

* Nr. 33. Z.g. "Hoeve de Loberg", in de volksmond ook wel eens z.g. "Hoeve Spooren", naar de latere eigenaars, thans het oudste huis van (Lut)Lommel. Minstens vanaf XVII in het bezit van de teutenfamilie Fransen. Onder het Franse bewind tijdelijk onderkomen van de ondergedoken priesters Beyer en Van de Cam. In 1812-42, eigendom van de Teut en latere schrijnwerker J. Luisterborgh en echtgenote A.M. Fransen. Vermoedelijk heeft de hoeve toen een tijdje gediend als schrijnwerkerij. In 1826, vermelding van twee knechten, in 1829 ook van een jonge schaapherder. In 1842 aangekocht door P.-J.-F. Peeters uit Balen, die in 1849 eveneens eigenaar werd van de Lutlommelse graanwindmolen, die hij reeds langer als molenaar huurde. Op 10 augustus 1922, verkoop van de hoeve door diens dochter Maria-Theresia aan de familie Spooren. Geplande maar nog niet uitgevoerde instandhoudingswerken. Aan straatzijde door vier linden en achteraan door twee dikkere linden beschaduwde hoeve met losstaande bestanddelen, het woonstalhuis verbouwd in 1754, cf. jaartalankers, doch ouder in kern. Volledig versteende vakwerkbouw, cf. aanwezige originele houten kozijnen. Het huidige complex bestaat uit een hoofdgebouw, ten Z. een dwarsschuur en ten Z.W. een dienstgebouwtje. In de Atlas van de Buurtwegen (1845) komt op deze plek een langgestrekt gebouw voor, de huidige hoeve, met ten W. en ten N. twee heden verdwenen, losstaande kleine rechth. elementen, waarvan mogelijk één van de twee als bakhuis fungeerde, en ten Z. twee losstaande haakse rechth. elementen, waarvan het meest ten N. gelegen waarschijnlijk met de huidige dwarsschuur overeenstemt en het Z.- in de loop der jaren verdween. Nog meer Z.-waarts liggen vlg. deze bron twee andere, eveneens thans onbestaande, losstaande gebouwen, het éne klein en vierkantig, het andere L-vormig. Deze beide elementen behoorden mogelijk tot een ander goed. Langgestrekte hoeve met ordonnantie: stal waarboven hooizolder-woonhuis met dubbelhuisopstand; acht trav. en één bouwl. onder mank wolfsdak (n // straat, kunstleien) met steile dakhelling en daklijstbalkjes (fig. 81). Met al dan niet van een gekrulde spie voorziene krulankers verankerde baksteenbouw op gecementeerde plint; deels bewaard, deels later houtwerk. Beluikte rechth. XIX-vensters op hardstenen en gecementeerde bakstenen lekdrempels. Originele, van sierlijke smeedijzeren muurankers met een dubbele hartvorm voorziene korfboogdeur van een rollaag en een platte laag van gesinterde baksteen, in een witbeschilderde gecementeerde omlijsting met dito bekronend kruis, onwaarschijnlijk een afweerteken tegen onheil, eerder bedoeld als provocatie aan het adres van de destijdse protestantse overheersing in Lommel, daar de vernoemde familie Fransen diverse katholieke priesters telde. Stalvensters in witbeschilderde gecementeerde omlijstingen onder houten lateien. Z.-zijgevel met ingemetselde dwarsbalk, aan de binnenzijde oorspronkelijk korfbogige schuifpoort en bewaarde staldeur onder houten lateien, alsook zolderluik in houten kozijn. N.-zijgevel met sporen van vlechtingen, analoge korfboogdeur, r. grenzend aan een betralied keldervenster in een houten kozijn, waarboven de opkamer met een dito kozijn; tweede bouwl. met gelijkaardige kozijntjes, het r.- voorzien van een luik. Lage achtergevel, het resultaat van een achterwaartse uitbreiding waartoe ook het dak verder werd doorgetrokken, met verdwenen l.aanbouw, bepleisterd centraal muurgedeelte, grotendeels XIX-muuropeningen; bewaard origineel betralied venster in houten kozijn (fig. 82), een betralied keldergat onder houten latei en mogelijk originele achterdeur in dito kozijn met betralied bovenlicht (160, 161). Achteraan r., latere aanbouw, cf. bouwnaad, onder doorlopend dakschild, met aansluitend nog later aanbouwsel onder lessenaarsdak (golfplaten). Gecementeerde ronde waterput achter de hoeve. Enkel het woonhuis is gedeeltelijk onderkelderd met een tongewelf. Interieur met zwart-witte cementtegelvloer, bepleisterde moer- en kinderbalken die dito troggewelfjes dragen en enkele bewaarde schouwen. De zoldering van de van een centrale goot, platformen en voedertroggen voorziene stal vertoont zichtbare moer- en kinderbalken, gestut door houten stijlen met korbelen. Op de zolder prijkt de machtige schouwkap, een bakstenen, naar boven toelopende, bijna conische constructie. De ruimte wordt overspannen door een gigantische Oud-Hollandse kap. Ten Z., inmiddels afgebroken dwarsschuur onder fragmentarisch bewaarde bekapping en zadeldak (n ⊥ straat, deels stro, deels pannen), (fig. 83), aan straatzijde later tot woonst aangepast. Verankerde baksteenbouw. Aan erfzijde, schuifpoort en rechth. poort onder houten latei. Ten N. van de schuur, recente aanbouw van betonplaten onder lessenaarsdak (golfplaten). Ten W., latere aanbouw onder dito dak. Ten Z.W., later dienstgebouwtje onder dito bedaking, heden hondenhok.


Afdeling ROHM Limburg, Cel Monumenten en Landschappen, dossier nr. 2237.

GEERTS F. e.a., Door het zand getekend. Bijdragen over landschap en verleden van de Kempsense grensgemeente Lommel. Uitgegeven n.a.v. de milleniumviering in 1990, Lommel, 1990, p. 420.

INDEKEU B., "Hoeve Spooren" te Lommel, Loberg. Eigenaarshistoriek, meegedeelde gegevens, Lommel, 2000.

INDEKEU B. - GEERTS F., Hoelang zal de tol nog draaien? Mijmerend wandelen langs een 150-tal Lommelse ansichten uit het begin van deze eeuw, (Publikaties van de VZW 'Museum Kempenland te Lommel, 4), Lommel, 1989, p. 37, prentkaart nr. 69.

LEYSEN V. - INDEKEU B., Van teutendorp tot bruisende stad. Lommel in de voorbije twee eeuwen (1800-2000), (Publicaties van de V.Z.W. Museum Kempenland te Lommel, 18), Lommel, 2001, afbn. op p. 66, 67.

MEERTENS M. - WELCKHUYSEN P., 'Hoeve Spooren' - Kempisch woonstalhuis, onuitg. eindverhandeling Provinciale Hogeschool Limburg, departement Architectuur, Diepenbeek, 1999.

MENNEN V., Van Vriesput tot Klein Duitsland. Acht eeuwen Lommelse plaatsnamen, (Publicaties van de v.z.w. Museum Kempenland te Lommel, 10), Lommel, 1992, p. 356. Afdeling ROHM Limburg, Cel Monumenten en Landschappen, dossier nr. 2237.

GEERTS F. e.a., Door het zand getekend. Bijdragen over landschap en verleden van de Kempsense grensgemeente Lommel. Uitgegeven n.a.v. de milleniumviering in 1990, Lommel, 1990, p. 420.

INDEKEU B., "Hoeve Spooren" te Lommel, Loberg. Eigenaarshistoriek, meegedeelde gegevens, Lommel, 2000.

INDEKEU B. - GEERTS F., Hoelang zal de tol nog draaien? Mijmerend wandelen langs een 150-tal Lommelse ansichten uit het begin van deze eeuw, (Publikaties van de VZW 'Museum Kempenland te Lommel, 4), Lommel, 1989, p. 37, prentkaart nr. 69.

LEYSEN V. - INDEKEU B., Van teutendorp tot bruisende stad. Lommel in de voorbije twee eeuwen (1800-2000), (Publicaties van de V.Z.W. Museum Kempenland te Lommel, 18), Lommel, 2001, afbn. op p. 66, 67.

MEERTENS M. - WELCKHUYSEN P., 'Hoeve Spooren' - Kempisch woonstalhuis, onuitg. eindverhandeling Provinciale Hogeschool Limburg, departement Architectuur, Diepenbeek, 1999.

MENNEN V., Van Vriesput tot Klein Duitsland. Acht eeuwen Lommelse plaatsnamen, (Publicaties van de v.z.w. Museum Kempenland te Lommel, 10), Lommel, 1992, p. 356.

Pauwels D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19N2, Brussel - Turnhout.
Bron: Inventaris Onroerend Erfgoed