Oostenstraat 43, 2018 Anvers

Hoofdsynagoge van de Israëlische Orthodoxe Gemeente Machsiké Hadass. Eclectisch gebouw met exotisch karakter naar ontwerp van J. Hofman, van 1913-14, opgericht door de maatschappij Vooruitzicht. Rechthoekig complex met hoofdsynagoge op de gelijkvloerse en een kleinere synagoge, feestzalen en een conciërgewoning op de bovenverdieping Oorspronkelijk complex met centrale toegang en vestiaire voor mannen, alsook twee toegangen voor vrouwen, geflankeerd door twee woningen met achteraan huidige synagoge, bestuurszaal en sanitair. Beschadigd tijdens de Tweede Wereldoorlog; bovenverdieping heringericht in 1956. Voorgebouw door brand geteisterd op 6 april 1963 en tussen 20 december 1963 en 20 maart 1965 hersteld en uitgebreid naar ontwerp van C. De Winter. De werken omvatten herstel en uitbreiding van het voorgebouw en inrichting van een feesthut; nagenoeg volledige afbraak van de nummers 42 en 44 en heropbouw in dezelfde stijl als nummer 43. De hoofdsynagoge zelf werd naar verluidt hersteld en heringericht naar ontwerp van R. Haan. Symmetrisch opgebouwd complex van vier brede en twee smalle traveeën en drie bouwlagen. Witte natuurstenen gevel gemarkeerd door de smalle risalietvormende deurtravee, verhoogd met uivormige koepel. Gekoppelde korfboogvormige muuropeningen met typische tussenstijlen en -dorpels. Op de derde bouwlaag opengewerkte galerij van rondbogen op ranke zuiltjes. Interieur: gelijkvloerse synagoge, bepleisterde en beschilderde rechthoekige, driebeukige ruimte van vijf traveeën, zijbeuken met afgeronde oostelijke hoeken, rechthoekige arkruimte. Vlakke afdekking met hoger opgetrokken middenbeuk. Omlopende vrouwengalerij met marmeren en imitatiemarmeren pijlers, kapitelen met vergulde palmetten. Borstwering en wanden boven vrouwengalerij beschilderd met symbolische afbeeldingen van de twaalf maanden en de twaalf stammen van Israël. Plafond eveneens met symbolische beschildering. Arkruimte, met beschilderd half koepelgewelf, bereikbaar via marmeren treden. Mobilair: witgeschilderde houten ark met panelen in goudkleurig reliëf, rechthoekig bima met witmarmeren balustrade op groenbruine marmeren zuiltjes naar ontwerp van R. Haan, van 1960.

Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, Antwerpen, Orthodox Israëlitische synagoge Machsike Hadass, dossiers 1, 2, 4, 6.
Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier D2, 1913, Modern Archief 20.544, dossier 4698. VANHOVE B., De Art Nouveau-architectuur in het Antwerpse: een doorsnede (onuitgegeven licentiaatsverhandeling Rijksuniversiteit Gent, 1978, p. 33). Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, Antwerpen, Orthodox Israëlitische synagoge Machsike Hadass, dossiers 1, 2, 4, 6.
Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier D2, 1913, Modern Archief 20.544, dossier 4698. VANHOVE B., De Art Nouveau-architectuur in het Antwerpse: een doorsnede (onuitgegeven licentiaatsverhandeling Rijksuniversiteit Gent, 1978, p. 33).

Plomteux G. & Steyaert R. met medewerking van Wylleman L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3NC, Brussel - Turnhout.
Source: Inventaire immobilier